نقطه اشتراک نمایشگران حرفه ای در ایران و فرانسه کیفیت برتر کارشان نسبت به گروه های آماتور است.

آقای لکوک چه طور شد که شما و خانم مجد زرند را برای برگزاری کارگاه انتخاب کردید؟ 

چند سال پیش برای برگزاری یک کارگاه تئاتر کاغذی به تهران رفتیم. محسن عزیزاللهی یکی از هنرجویان این کارگاه بود و جدیت وی در کار تحسین ما را برانگیخت. هنگامی که به ما پیشنهاد داد تا برای آموزش این فن به زرند بیاییم با کمال میل پذیرفتیم، زیرا با شناختی که از او داشتیم مطمئن بودیم که می تواند برنامه ریزی این کارگاه را بر عهده گیرد. پس از ورودمان به زرند متوجه شدیم که لوازم مورد نیاز برای برگزاری یک کارگاه مرتب و پربار به خوبی آماده شده است.

تعجب نمی کنید اگر به شما بگویم که پیش از سفر، چیز زیادی به جز این که زرند شهری صنعتی است نمی دانستم. برای من بزرگی و کوچکی شهرها اهمیتشان را تعیین نمی کند. آنچه مهم است مردم علاقه مندی هستند که میل دارند کاری انجام دهند. پس از حضور پانزده روزه در زرند و ملاقات با افراد بسیار، مایلم بگویم که این شهر قابلیت های گردشگری فراوانی دارد. اگر شهروندان زرند تلاش کنند تا به دیدنی های فراوان شهرشان –  که متاسفانه امروزه برای جذب گردشگران در وضعیت مناسبی نیستند – بیشتر رسیدگی کنند این شهر زیبا می تواند به یکی از مقاصد دیدنی استان کرمان تبدیل شود.

 

خانم مجد تفاوت تئاتر حرفه ای و آماتور در فرانسه چیست؟ آیا تعریف این دو مورد در ایران و فرانسه یکسان است؟

تئاتر حرفه ای در فرانسه دست آورد گروه های حرفه ای است. .واژه حرفه ای در این کشور به گروه هایی اختصاص می یابد که درآمدشان برای گرداندن مخارج گروه و افراد آن از راه نمایش به دست می آید. این درآمد اغلب از راه تولید و اجرا و همچنین تدریس نمایش تامین می شود. در فرانسه یارانه های دولتی برای گروه های حرفه ای نقش مهمی را در تولید نمایش بر عهده دارد. نمایش هایی که روی صحنه می رود و برای تماشای  آنها بلیط فروخته می شود باید کار گروه های حرفه ای باشد. گروه های آماتور برای اجرای نمایش هایشان اجازه فروش بلیط ندارند. واژه آماتور در فرانسه به گروه هایی اختصاص می یابد که درآمد زندگی شان از راه دیگری به دست می آید و به دلیل علاقه زیاد به تئاتر، نمایش هایی را برای اجرای روی صحنه آماده می کنند. روشن است که در فرانسه سطح تئاتر حرفه ای و تئاتر آماتور و انتظاراتی که از آنها می رود بسیار متفاوت است. این تعاریف در ایران مصداق ندارد. از آنجا که گرداندن زندگی تنها از راه تولید و اجرا و تدریس نمایش در ایران تقریبا غیر ممکن است، بسیاری از نمایشگران فعال و خوش کیفیت، درآمد زندگی شان را از حرفه های دیگر به دست می آورند. این حرفه ها اغلب به نمایش نزدیک هستند - مثل فعالیت های سینمایی، رادیویی و تلویزیونی. بنابراین واژه حرفه ای برای نمایشگران در ایران و فرانسه به یک تعریف اشاره نمی کند. نقطه اشتراک نمایشگران حرفه ای در ایران و فرانسه کیفیت برتر کارشان نسبت به گروه های آماتور است. آنچه واژه حرفه ای در دو کشور را از هم جدا می کند به کسب درآمد باز می گردد.

 

آقای لکوک، برنامه ریزی برای تولید و اجرای نمایش در فرانسه به چه ترتیب است؟

سالن های تئاتر در فرانسه از اکتبر تا مه فعالیت می کنند و برنامه این دوره را ماه ژوئن، یعنی سه ماه پیش از آغاز سال کاری جدید اعلام می کنند. مدیران سالن های تئاتر یک یا چند اجرا از یک نمایش را یک سال پیش از تاریخ اجرا خریداری می کنند. تبلیغات برای فروش نمایش و درآمد گیشه به تئاتر مربوط می شود و نه به گروه نمایشی. مدیران تئاترها می توانند با شناخت و اعتماد به یک گروه تصمیم بگیرند تا بخشی از بودجه سالانه خود را به تولید یک نمایش اختصاص دهند و برای مدتی سالن خود را برای تمرین در اختیار گروه نمایشی بگذارند. بودجه سالن های تئاتر از سوی شهرداری ها، بخش ها، مناطق، گاه وزارت فرهنگ و نیز فروش بلیط تامین می شود.

 

خانم مجد ارتباط آموزش و تحصیل و نمایشگران حرفه ای در فرانسه چیست؟

آموزش دیدن در حوزه نمایش حرفه ای امری ضروری است، اما این آموزش لزوما از تحصیل در دانشگاه ها یا مدارس عالی به دست نمی آید. بسیاری از نمایشگران حرفه ای نسل های گذشته مهارتشان را از کار با افراد و گروه های حرفه ای و با استفاده از آموزش های آنها به دست می آوردند. روشن است که عده ای از این هنرمندان هم پیش از حضور روی صحنه حرفه ای، در مدارس عالی تحصیل کرده بودند. امروز، نمایشگران بیشتر در مدارس عالی آموزش می بینند و با گذراندن کارگاه های حرفه ای بر مهارت های خود می افزایند و به این ترتیب یا با گروه های حرفه ای همکاری می کنند و یا با گردآوردن چند هم نسل همفکر، گروه خود را به وجود می آورند. افرادی که به دانشگاه می روند، به ویژه آنانی که تحصیلات دانشگاهی خود را تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه می دهند، اغلب به پژوهش و تدریس دانشگاهی روی می آورند. افرادی که به فعالیت صحنه ای علاقه دارند می دانند که برای کسب مهارت، لازم است به کار بپردازند و بنابراین بیشتر زمان خود را به فراگیری عملی و نه فراگیری نظری اختصاص می دهند.

 

ارزیابی شما دو نفر از کارگاه زرند چگونه بود؟

انگیزه برگزاری کارگاه زرند، آشنایی نمایشگران بسیار علاقه مند این شهر با فن تئاتر کاغذی بود. این کارگاه با کار چند روزه روی تحلیل متن که برای هر نوع نمایش و نه تنها تئاتر کاغذی ضروری است آغاز شد. پس از این مرحله، نوبت تبدیل بخش انتخاب شده متن به تئاتر کاغذی رسید. سپس به ساخت و ساز پرداختیم و در نهایت تمرین ها آغاز شد تا نتیجه کار فشرده دو هفته ای در پایان کارگاه برای علاقه مندان به نمایش درآید. شوق و تلاش هنرجویان، نتایج خوبی را به دست داد. این نتایج و آموخته ها می تواند آغاز خوبی برای پرداختن به تئاتر کاغذی و تولید نمایش هایی با استفاده از این تکنیک باشد. هم اکنون آنچه برای موفقیت بیشتر لازم است کار عمیق روی تک تک این مرحله ها است.