روایتی جدید از دیدگاهی غیرقابل روایت

محمد فتح نجات؛ هنر دوستان کرمانی در اردیبهشت امسال پس از حدود یک سال خاموشی مطلق تئاتر کرمان و چند سال کمرنگ بودن به دلیل کرونا، سرانجام شاهد اجرای یک تئاتر کمدی در شهر کرمان هستند. تئاتری که توسط یک تیم کاربلد اجرا می شود و نام عوامل تولید کننده انیمیشن »خطو« در بین بازیگران این اثر خوش چشمی می کند. کارگردانی این اثر برعهده مهدی حشمتی است که بیش از 20 سال در زمینه تئاتر فعالیت دارد و البته الزم به ذکر است که دیگر بازیگران این کار نیز همه با تجربه و نامدار هستند. بنابر مواردی که به آن اشاره شد قبل از تماشای این اثر می توان به آن امیدوار بود که البته بنده پس از تماشای آن نیز عقیده دارم که »تاکسیدرمی« یکی از آثار مثبت و ارزشمند در تئاتر کرمان به شمار می آید. نویسنده این اثر رسول حقجو است که غیرکرمانی میباشد و در کارنامه آثار خود همواره نوآور و خوش ذوق بوده و هست. تئاتر کمدی »تاکسیدرمی« که اکنون در کرمان اجرا میشود، پیش از این در چندین جشنواره نامزد و حائز رتبه شده و امروز به تصور بنده حقیر می توان اینطور برداشت کرد که مخاطب را کامال راضی از درب سالن به بیرون هدایت می کند. این نمایش کمدی که البته در برخی موارد بسیار تلخ است، روایتی متفاوت و انتزاعی از حال و هوای جنگ تحمیلی است که یقینا هر مخاطبی را به فکر و اندیشه وادار میکند. در زمینه دکور این کار باید گفت؛ به درستی با صحنه ای فقیر رو به رو هستیم که با موضوع اثر همخوانی دارد. کاراکترهای این نمایش و ایفای نقش سمبلیک در برخی موارد آنقدر قابل درک است که می توان گفت که کمتر مخاطبی ممکن است حق مطلب را متوجه نشود. این موفقیت را باید هم به حساب کارگردانی صحیح کار نوشت و هم سابقه درخشان بازیگران. بنده بر این عقیده هستم که هنر تئاتر به دلیل زنده بودن همواره نیاز به اجرای موسیقی زنده دارد و پخش کردن موزیک از پیش ضبط شده اندکی از ارزش کار کم می کند. در این کار موسیقی زنده نبود، اما بسیار سعی شده بود که در پردههای گوناگون از موسیقی هم مفهوم استفاده شود. البته باید این موضوع را نیز مطرح کنم که در یکی از صحنهها استفاده از ترانه »وکسچه« ساخته ابراهیم منصفی برای بنده حقیر معمایی بود که هرگز به پاسخ نرسید. بر اساس مفهوم این آهنگ و اصالت و شهرت سازنده آن نمی توان رابطه ای با صحنه به کار گرفتنش پیدا کرد. اگر بحث موسیقی را کنار بگذاریم شاید یک انتقاد دیگر درباره این اثر مطرح باشد و آن شیوه انتخاب لباس است. لباس های انتخاب شده در این کار در برخی صحنه ها بسیار بجا و درست بود، با مخاطب ارتباط برقرار می کرد، اما در مواردی می توان آن را بسیار ضعیف دانست. البته این نکته را به صورت شفاهی با کارگردان کار درمیان گذاشتم و ایشان به صورت سربسته به برخی محدودیت ها اشاره کرد. اما با همه این موارد که اشاره شد اگر قرار براین باشد که درباره این اثر معدلی گرفته شود، باید اشاره کرد که مردم کرمان اکنون شاهد یکی از کمدی های قوی در یک دهه اخیر تئاتر کرمان هستند. اثری که نه تنها هیچ لودگی و سطحی نگری در آن اعمال نشده، بلکه در برخی موارد ارکان یک کمدی فاخر به وضوح در آن نمایان است. همچنین استفاده از لهجه کرمانی اگرچه در بسیاری از آثار به اشتباه در مقام تمسخر استفاده می شود، در این نمایش بسیار هنرمندانه، بجا و بدون اغراق استفاده شده بود. این نکته بسیار قابل تقدیر است و باید به عوامل این اثر دستمریزاد گفت. متاسفانه در آثار کمدی که در شهر کرمان اجرا می شود بسیار مشاهده می کنیم که به شیوه ای نادرست و شرم آور از لهجه غنی و ارزشمند کرمانی استفاده می شود که در این اثر مرزها بسیار زیبا رعایت شده است. اما پس از هرگونه بررسی و تحلیل فنی و اجتماعی درباره این اثر باید به یک نکته بسیار مهم نیز اشاره کرد و آن افروختن دوباره چراغ تئاتر کرمان پس از مدتی طوالنی است. همانطور که در ابتدای این متن اشاره کردم می توان گفت که در سه سال گذشته تئاتر کرمان در حالت نیمه تعطیل بوده و بنا به دلایل گوناگون اعم از کرونا و برخی نارضایتی ها، این هنر در کرمان مخاطبان خود را تنها گذاشته بود. باید بدانیم که آغاز به کار تئاتر کرمان توسط این تیم کاربلد، اگرچه برای مخاطبان شیرین است، اما یقینا برای خود این افراد معضلاتی را به همراه داشته و دارد، برای تحمل این موارد نیز باید قدردان تیم مذکور بود. در ضمن اینکه گروه خودرویی دلیلی از این تئاتر حمایت مالی داشته است را باید به فال نیک گرفت و امیدوار باشیم که دیگر مجموعه های پردرآمد استان نیز همچون کشورهای پیشرفته از این هنر مظلوم، ارزشمند و مهم حمایت داشته باشند. روزنامه »کرمان امروز« تماشای این اثر را به هنردوستان کرمانی توصیه می کند. تئاتر »تاکسیدرمی« هر شب تا تاریخ 6 خردادماه سال جاری راس ساعت نوزده و سی دقیقه در تئاتر شهر کرمان واقع در مجموعه ارشاد )چهارراه طهماسب آباد( اجرا می شود. خرید بلیت این اثر از طریق سایت تیوال و درب سالن ممکن است. به امید فردایی بهتر که هیچ روز بدون تئاتری در کرمان وجود نداشته باشد.